Verzwegen oorlog

Wat ik eigenlijk zelden doe, is bij dit boek aanbevelenswaardig: de flap lezen!

“ Tussen november 1944 en maart 1945 zijn duizenden Limburgers door de Duitsers naar Groningen, Friesland en Drenthe geëvacueerd. In november ’44 kwam de geallieerde opmars tot stilstand op de westoever van de Maas in Limburg. De Duitsers betrokken hun stellingen op de oostoever. De bevolking daar zat vast in een levensgevaarlijk, smal gebied tussen de Maas en de Duitse grens. Er zat niets anders op dan te vluchten. Mensen uit Roermond en omgeving moesten te voet naar Brüggen. Meestal werden ze pas na dagen bivakkeren in een open Lager en veelal propvolle veewagons naar het Noorden geëvacueerd. Deze transporten duurden vaak dagen omdat ze werden beschoten door geallieerde vliegers. In het Noorden zat men begrijpelijk niet op deze evacués te wachten en de opvang bij particulieren was dan ook niet altijd even hartelijk.”

Voor dat me duidelijk werd waar het boek over gaat zijn er al heel wat bladzijdes gelezen: er is sprake van een oude vrouw die opgenomen wordt in een verzorgingshuis. Tussen de nonnen die ze met argwaan beziet, komt een pater naar voren, aan wie ze haar levensverhaal wel wil vertellen. Hij lijkt oprecht geïnteresseerd in haar. Door middel van herinneringen en deze verhalen die niet helemaal chronologisch verlopen, ontdekt de lezer dat ze niet bepaald een rustig leven heeft geleid.

Tot aan het eind van de tweede wereldoorlog was het redelijk normaal, al had ze ook toen al het een en ander meegemaakt: een huwelijk waar haar ouders faliekant tegen waren, en de ontdekking dat die ouders misschien wel beter hadden gezien dan zijzelf uit wat voor hout die man gesneden was, maar het ging pas fout toen ze, nog maar net weduwe, terecht kwam tussen vluchtelingen die door de Duitsers geëvacueerd zoals op de flap uitgelegd wordt.

Op een boerderij in Friesland wordt ze uitermate vijandig ontvangen: ze krijgt nauwelijks te eten terwijl ze weet dat de kasten vol liggen. Ze moet er slavenarbeid verrichten en de man is handtastelijk. Als ze dit alles overleefd heeft en ze terug gaat naar Limburg, blijkt dat er nauwelijks een toekomst voor haar is. Het wordt sappelen..ze vereenzaamt en eindigt in het verzorgingshuis.

Het verhaal is gebaseerd op het ware verhaal van de schoonfamilie van de schrijver. Nu vind ik dat het beter geweest zou zijn als hij het verteld had als non-fictie: het verhaal zoals het was. Nu heeft hij er een roman van gemaakt met een vrouw als ik-verteller. Dat klopt niet. Iedere keer als ik het boek opendeed, zag ik de naam Frits op de flap, een feit dat steeds wrong met het duidelijk ‘ vrouwelijke’  verhaal... ook voelt het aan alsof de schrijver de lezer aanspreekt met een geheven vinger: besef wel hoe erg het was hoor!

Dat wil ik helemaal aannemen, maar het ware verhaal, sec, had me waarschijnlijk meer aangesproken dan dit deels gefictionaliseerd verhaal.

ISBN 9789089540836 Paperback, 296 pagina's, uitgeverij Elikser 2009

Marjo, augustus 2009

Lees de reacties op het forum, klik hier