Koude oorlogsdromen
Chris Ceustermans

Het leven van Ernst Borka  werd sterk beïnvloed door zijn ontmoeting met de Hongaar Joeri, van wie hij pas veel later verneemt dat zijn naam eigenlijk György is. Dat was elf jaar geleden, in 1988, net voor de val van de Muur, en nog steeds weet Ernst niet precies wat er nu eigenlijk gebeurd is. Hij is nu journalist van beroep, misschien is het een idee alles van zich af te schrijven. Een boek over Joeri, het was toch al iets wat hij hem zo half en half beloofd had.

Maar de lezer ontdekt al snel dat Ernst, die dus de verteller is van dit verhaal, een erg onbetrouwbare verteller is. Natuurlijk wordt een verhaal dat achteraf verteld wordt, beïnvloed door de feilbaarheid van het geheugen. Als dan bovendien de feiten niet zo onomstotelijk vaststonden, en de kijk van de verteller gekleurd wordt door jaloezie en achterdocht, dan is er maar één conclusie mogelijk: als het boek uit is, weten we nog steeds niet wat er gebeurd is. Maar maakt dat iets uit? Is het bij voorbaat al niet zo dat de tijd van de Koude Oorlog een schimmige tijd was, waarin niemand een ander kon of wilde vertrouwen?

Ernst is student, maar veel tijd besteedt hij niet aan zijn studie. Hij wil toch journalist worden en hij is meer geïnteresseerd in dat meisje dat hij door de ramen van het studentencomplex waar hij woont kan zien, als zij zich in haar eigen kamer in het complex voor meisjes bevindt. Inge heet ze. Maar Ernst is geen man van de wereld. Hij durft nauwelijks toenadering te zoeken.

Als Joeri in het studentencomplex komt wonen en ook zijn oog laat vallen op het meisje, is Ernst jaloers. Maar ook boos op zichzelf: waarom kan hij niet wat Joeri zo makkelijk afgaat? En wat trekt hem aan in de Hongaarse vluchteling? Is het dat hij in de gaten wil houden wat er gebeurt tussen Inge en hem? Of vindt hij Joeri toch ook aardig om wie hij is? De Hongaar begint last te krijgen van complottheorieën, lijkt zich bezig te houden met geheimen die het daglicht niet kunnen verdragen. Is hij een spion? Wordt hij in de gaten gehouden?

Door zijn omgang met Joeri stuit Ernst ook Pieter, een medebewoner, met wie het eerst zo goed kon vinden, tegen de borst. De lezer heeft al wel door dat Pieters bedoelingen seksueel getint zijn, maar Ernst heeft geen idee. Ernst heeft sowieso geen idee. Hij begrijpt niets van de wereld. Niet van de politieke situatie, hij is net als heel veel mensen bang voor de bom. En hij begrijpt niets van de onderlinge relaties van de mensen die hem omringen. Een kat in het nauw maakt rare sprongen, zeggen ze. Alles komt tot een climax op de avond van de verbroedering: een feestavond van de beide studentencomplexen.

Het verleden werkt door in het heden. De Koude Oorlog is voorbij, maar zijn tentakels zitten nog stevig vast in Ernst. Of hij er los van kan komen lijkt zeer twijfelachtig.

Ceustermans weet de beklemming, de onzekerheid van die tijd goed over te brengen in de figuur van een weifelachtige student die de Koude Oorlog haast belichaamt. Het boek is doordrenkt met onzekerheid: in de stijl, in de verteller en in het verhaal. Beklemmend en boeiend. En Chris Ceustermans kon het niet weten toen hij het boek schreef, maar het door hem geciteerde ‘Imagine’ zou eind 2015 net zo’n impact hebben als toen in 1988.

'Imagine there’s no countries. I wonder if you can, No need for greed or huger. A brotherhood of man.’

Chris Ceustermans is journalist bij onder meer De Morgen. Zijn debuut De boekhandelaar werd goed ontvangen. Koude oorlogsdromen is zijn tweede roman.

ISBN 9789022331767 | Paperback| 256 pagina's | Uitgeverij Manteau|  september 2015

© Marjo, 10 december 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER