Monografie van de mond

Wat moet je met een roman waarin je je –heel toepasselijk- verslikt? Waarin elke zin uren lijkt te duren en als een rem werkt op het verhaal, als dat verhaal er al is?

In deze twee- eigenlijk drieledige roman gaan Willem Jardin op zoek naar, tja, naar wat eigenlijk? Een gemeen stemmetje in mijn hoofd fluistert dan: naar wie hij is en naar wie hij had willen zijn.
Wetenschapper en filosoof, worstelend met afstand. In drie vetgedrukte delen, aan het begin, midden en eind, wijdt hij met zijn primaire, secundaire en tertiaire feiten uit over mond, haar en huid. Waarom? Geen idee, maar er staan een aantal interessante weetjes in en af en toe een boeiende anekdote.
Deze stukken omarmen het eerste deel over Paul en het tweede deel over Frank, twee broers de erg verschillen, maar beiden liggen ze overhoop met de ziekte en dood van hun vader, tandarts. Pauls verdriet en verwerking krijgen het gelaat van verwoesting, met op de achtergrond de door hem zo bewonderde figuur van zijn grootvader, held van het slachthuis, miskend oorlogsslachtoffer, van wie hij zijn fascinatie voor hygiëne en bacteriën erfde. In zijn maquette van het abattoir waar zijn grootvader werkte, probeert Paul de geschiedenis dichterbij te halen. Het blijkt zijn manier van omgaan met vergankelijkheid, want aan het ziekbed van zin stervende vader is machteloosheid troef.
Franks verdriet en pijn lijken voor ons iets menselijker en herkenbaarder, terwijl het maar de vraag is of dat wel werkelijk zo is. Docent filosofie aan de universiteit van Colombia, de trots van zijn vader, Europeaan in Amerika, zoekt hij zijn heil in teksten, ideeën, woorden, het beleren van zijn broer. Terwijl hij net zo goed zelf de afwezige zoon is, daar in Amerika. Hij heeft een relatie met de sprankelende studente Naomi, een relatie die ook al gedragen en getekend wordt door een op handen zijnd afscheid. En toch is het onbegrip tussen beide broers niet totaal. Hun vader, onuitgesproken, verbindt hen. En daar houdt het binden dan ook op.
Zelden las ik een roman die de lezer zo in de kou laat: observerend en afstandelijk wordt onbetrokken, hoogdravend, intellectueel om het intellectuele. Kennis die niet gedeeld wordt maar gedemonstreerd. Bij mij werkt dit een zekere aversie op tegenover de schrijver, waardoor ik alvast niet reikhalzend uitkijk naar zijn volgende boreling. Daarvoor smaakt deze mij net iets te bitter.

ISBN 9789029081276 Paperback 339 pagina's | J.M. Meulenhoff | maart 2008

© Elvira, april 2009

Lees de reacties op het forum, klik HIER