De vogels van de hemel
novelle
Karl Ove Knausgård

Op een of ander manier raakte ik altijd min of meer geïntimideerd door de grote Knausgård. Zijn boeken leken mij qua inhoud ontzagwekkend, boven mijn pet gaand. - Iets wat ik ook met Simon Vestdijk heb, terwijl ik o.a. Terugkeer tot Ina Damman en Ivoren wachters zeer prettig leesbare boeken vind. -
Toen ik echter dit dunne boekje van Knausgård in de bibliotheek zag liggen zag ik mijn kans schoon. Dit zou voor mij DE introductie kunnen zijn tot het lezen van meer werk van deze schrijver.

Vol verwachting begon ik en mijn schrik voor het lezen van Knausgårds werk bleek onterecht. In dit boekje schrijft hij in toegankelijke taal een bijzonder en indrukwekkend, licht filosofisch verhaal over drie generaties vrouwen, te weten Solveig, haar inwonende moeder en Solveigs dochter Line.

Ogenschijnlijk kabbelt het verhaal voort, Solveig is een hardwerkende, toegewijde verpleegster en de zorg voor haar moeder is vanzelfsprekend. Ze hebben een soort kameraadschap ondanks dat moeder nauwelijks meer kan praten en af en toe een onderliggende woede tentoonspreid. Dochter Line komt heel onverwacht een paar dagen logeren, wat Solveig heerlijk vindt maar niet durft te laten merken. De verstandhouding tussen moeder en dochter is broos, zoals ook later in het verhaal zal blijken.

Line blijkt ergens mee te zitten, Solveig is genoeg moeder om dat te zien. De moeder van Solveig ziet het ook en met de weinige woorden die ze nog kan zeggen pusht ze haar dochter om te vragen wat er is. Maar Line houdt alles af. Er is niets.
Solveig zelf uit zich ook niet makkelijk, wat ook benadrukt wordt in het korte gesprek met haar moeder. Ze is altijd op zoek naar iets.
Ooit heeft ze een zin gelezen in het werk van de Deense filosoof Kierkegaard: ‘De lelie op het land en de vogels in de lucht’.  Het maakte diepe indruk op haar. Ze voelde dat de zin meer betekende, maar wist dat ze de essentie (nog) niet begreep.

"Toen ik het boek uit had, voelde het alsof ik aan de rand van Gods Rijk stond.
Dat Gods Rijk hier was, maar dat we waren buitengesloten.
En dat de lelies en de vogels de ingang vormden."

Als er wat met haar moeder gebeurt blijkt Line een heel dubieuze rol daarin speelt, besluit Solveig alles uiteindelijk te laten voor wat het is.
En dan begrijpt ze uiteindelijk ineens de essentie van de zin.

Vogels spelen ook een bijzondere rol in het boek, de zwerm roeken die elke avond neerstrijkt in de bomen, het duivennestje boven de poort, de havik...
Ze lijken voor het leven te staan. De zwerm die vaste patronen heeft, het nieuwe leven maar ook de havik die mogelijk een gevaar vormt. De vogels vormen o.a. de bodem van dit verhaal. In het boek staan ook zwart wit foto's afgedrukt van zwermen en enkel ronvliegende roeken.

Het is bijna onvoorstelbaar dat ondanks het geringe aantal bladzijden een perfect verhaal is gecreëerd. Het blijft bij je, en laat je nadenken o.a. over de titel en het belang van de zin over de lelie en de vogels. Knausgård verstaat de kunst een verhaal te schrijven dat dankzij minieme details en ogenschijnlijk eenvoudige wisselwerking tussen personen een bijzondere diepgang te geven die je pas later beseft en voelt.
Ik ben om, de volgende keer zal ik eindelijk andere boeken van Knausgård uit de bibliotheek durven meenemen.

ISBN 9789044544480 | Hardcover | 96 pagina's | De Geus | 7 februari 2023
Vertaald door Liesbeth Huijer

© Dettie, 8 september 2023

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER