De vreemde lus
essay
André Klukhuhn

Op de cover van dit boek staat: ‘Over bewustzijn en het verband tussen wetenschap, kunst, filosofie en mystiek.’ De argeloze lezer zal wellicht afhaken omdat hij denkt met een bombastisch werk te maken te hebben. Het tegendeel is echter waar. Klukhuhn is scheikundige, filosoof en schrijver. Hij werkte op de radio mee aan wetenschappelijke programma’s en dat betaalt zich in dit boek uit. Hij weet zijn stelling over het voetlicht te brengen in heldere simpele taal en het geheel is doorspekt met anekdotes. Dat deed hij in zijn Geschiedenis van het denken ook.

Vroeger - voor de Renaissance - was de mens een onaantastbare entiteit. De kroon op de schepping, want God: ‘Schiep de mens naar zijn evenbeeld.’ Daarna buitelde de mensbeelden en beelden van de mens over elkaar en raakte de mens zijn uniciteit kwijt, maar tegelijkertijd ook de zin van zijn bestaan. En het ergst van alles was, dat hij de zin van zijn daden niet meer kon duiden. Hij was stuurloos geworden. Een aantal filosofen probeerden in de twintigste eeuw de oude glans op te poetsen. Klukhuhn noemt: Kant, Russell, Rorty en Feyerabend. Klukhuhn beschrijft hun levens tegen de achtergrond van deze nieuwe zingeving.

Van Feyerabend horen we - heel verrassend - dat hij door kogels in de oorlog verlamd was, met krukken moest lopen en impotent was. Eigenlijk een wonder dat hij toch nog heel kwiek naar zingeving op zoek was. Dat de vier voornoemde filosofen hun werk nimmer voltooiden is logisch. De nieuwe vraag naar iets ingewikkelds als de zin van het leven, van ieders leven individueel, is niet eenvoudig.

Maar Klukhuhn doet meer hij stelt vragen aan ons: Kunnen wij computers van bewustzijn voorzien? Wat is de ziel? Is er zoiets als een beschermengel?
En in de lus, die door deze vragen samengesteld wordt, een M.C. Escherachtige figuur, gaat Klukhuhn ons voor. Hij haalt de mystiek van stal, maar als hulpmiddel en niet als een geloofskwestie. De tegenstelling geloof/ denken werpt hij gelukkig niet op. Een glashelder en vooral spannend boek.

ISBN 9789083048024| Hardcover | blz.270 | uitg. Koppernik | augustus 2020

© Karel Wasch, september 2020

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER