Verloren vader
Sayadin Hersi

‘Laat het verleden met rust’

Soms wil een schrijver erg veel in een verhaal kwijt. Dat is ook het geval bij deze Somalische schrijver, die aan de ene kant het specifieke verhaal van een vluchteling uit Somalië vertelt, maar aan de andere kant ook meer universele thema van vader-zoon aankaart.
Maar als deze thema’s in twee verhalen verteld zouden zijn, dan was het niet het speciale boek geworden waardoor ik zonder probleem Sayadin Hersi in een adem durf te noemen met een Abdolah of een Benali.
Het verhaal begint in Amsterdam, waar Bille hard werkt om zijn vijf jaar jongere broer te kunnen laten studeren. Als het ware tussen neus en lippen door krijgen we te horen over zijn ontvangst in Nederland, via het asielzoekerscentrum, waar hij geen status toegewezen krijgt.

Het boek wordt gedragen door het verhaal over Bille's jeugd in Somalië: de burgeroorlog in de jaren ’70, waardoor Bille betrokken raakt in een strijd tussen stammen. Hij, en zijn  familie, weten te vluchten naar Kenia, en Bille reist tenslotte door naar Nederland. Na een tijd komt ook zijn broertje, van wie hij verwacht dat hij goedmaakt wat hij zelf heeft moeten missen. Opgroeiend in Mogadishu als zoon van een generaal met een eigen mening leek alles goed. Tot de dag waarop zijn vader hem naar school bracht. Hij kwam hem nooit meer ophalen.
Bille was zes jaar oud, en het broertje Beddel net geboren. Het betekende dat zijn jeugd voorbij was: geen geld, dus geen school. Met de burgeroorlog er overheen, heeft hij nooit diploma’s kunnen halen. Zijn broertje moet nu medicijnen studeren. Maar die jongen heeft andere interesses, en Bille weet niet meer wat hij moet doen. De jihad lijkt hem gevolgd te zijn naar Amsterdam.
Om te voorkomen dat Beddel naar Pakistan gelokt wordt, reist hij samen met hem af naar Kenia, toch nog op zoek naar hun verloren vader.

Zoals gezegd: er staat een heleboel in dit boek. Hersi legt de toestand in Somalië heel duidelijk uit  vanaf de dekolonisatie tot de moderne tijd; over het systeem van de verschillende stammen, vaak met een eigen taal en eigen gewoontes, die leiden tot een stammenoorlog. Hoe jonge mannen betrokken raakten bij een bepaalde ‘kant’, zonder echte overtuiging, maar wel gewapend met kalasjnikovs.

‘Nee jongen, er mag niets meer. Ik zou het liefst, net als mijn ouders en mijn voorouders, kamelen hoeden in het Xargagasgebergte, daar hoor ik thuis. Maar dat kan niet meer…Toen ik door de landmijnen mijn dieren de lucht in zag vliegen, besloot ik te vertrekken, voor mezelf zoiets zou overkomen. Ze hebben ons land, onze bergen, waar we generaties vreedzaam met onze dieren hebben samengeleefd, in korte tijd volgestort met explosieven. Maar kennelijk bestaat er ook zoiets als ‘woordmijnen’. Als iemand me vraagt hoe het met me gaat, weet ik niet meer wat ik wel en niet mag zeggen. Voor ik het in de gaten heb, zit ik weer in een cel.’

Hersi legt het belang van familieverbanden uit, vertelt over de rol van godsdienst. Daar haalt hij er - onder een andere naam - Nederlandse politici bij. Het boek zit goed in elkaar, en Hersi heeft een vlotte vertelstijl. Het verhaal is best ingewikkeld, maar hij houdt de aandacht vast tot het einde. Ik ben er veel wijzer van geworden. Er zit vast veel autobiografisch materiaal in, zoals debutanten vaak doen, maar ik verwacht dat een tweede boek net zo goed aanslaat.
Een uitstekend debuut.

ISBN 9789046808757 | Paperback| 284 pagina's | Nieuw Amsterdam | november 2010

© Marjo, 30 juni 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER