Middernachtbibliotheek
Matt Haig

De vijfendertigjarige Nora was haar leven al beu, maar als die jongen - die ze nauwelijks kent maar wel aardig vindt – aan de deur komt om te vertellen dat hij haar kat heeft gevonden, op straat, waarschijnlijk overleden, en ze Volts inderdaad dood aantreft, valt de toch al zwakke bodem onder haar vandaan. Volts was de enige die ze nog had.

Ze heeft filosofie gestudeerd maar werkt in een muziekwinkel. Heeft geen relatie sinds ze Dan kort voor ze zouden trouwen de bons heeft gegeven. Haar ouders leven niet meer en haar broer Joe is nog steeds boos omdat ze uit hun toch succesvolle band is gestapt.
Op de dag dat ze Volts verliest wordt ze ook nog ontslagen, het gaat niet goed met de winkel.

Van de weeromstuit vergeet ze haar enige houvast: de wekelijkse pianoles aan Leo. Het levert niet meer op dan een goed gevoel.
Leo’s moeder belt en zegt meteen dat haar zoon geen lessen meer hoeft... De beruchte laatste druppel: Nora besluit dat het goed geweest is, ze schrijft nog wat briefjes en stapt uit het leven. Om terecht te komen in de middernachtbibliotheek, een plaats waar ontzettend veel boeken staan, en waar Mevrouw Elm, de bibliothecaresse haar vertelt:

‘Tussen leven en dood bevindt zich een bibliotheek. Een bibliotheek met eindeloze planken. Elk boek biedt de kans om een leven uit te proberen dat je geleefd zou kunnen hebben. Om te zien hoe het gelopen zou zijn als je andere keuzes had gemaakt.’

Er is het Boek van Spijt, waarin alle beslissingen staan waar Nora later spijt van kreeg. Stoppen met zwemmen, iets waar haar vader erg teleurgesteld over was. Stoppen met muziek, wat haar broer haar zeer kwalijk nam. Niet in het huwelijksbootje stappen met Dan. Nooit gestudeerd voor poolonderzoeker, een van haar dromen als kind. En zo was er nog wel meer.

‘Je kan kiezen voor wat je wil’, zegt mevrouw Elm, ‘maar niet voor wat het wordt.’

Het duurt even voor Nora het idee begrepen heeft. Lastig ook: het is middernacht, de klok staat op 00.00.00 en zolang dat het geval is, kan ze alle levens uit al die boeken proberen. Misschien zit daar een leven tussen dat ze graag wil leiden.

Eerst kiest ze zodanig dat ze de beslissingen waar ze spijt van heeft niet gemaakt heeft: ze is Olympisch zwemster; ze is de zanger van een populaire band; Volts is er nog. Ze heeft met Dan hun droom waargemaakt, althans: ze zijn uitbaters van die pub waar ze het altijd over hadden.
En nog veel meer.

Als ze zo’n leven instapt is ze zich ervan bewust dat ze dat doet, ze weet niets van wat haar andere ik in dat leven heeft meegemaakt en moet vaak improviseren om althans een poging te wagen dat anderen het opmerken. Zo staat ze plotsklaps voor de taak een zaal vol mensen toe te spreken. Of bevindt ze zich op de Noordpool om klimaatonderzoek te doen en ontmoet ze een ijsbeer.
En steeds is er een reden waardoor dit leven niet is wat ze wil, en keert ze weer terug naar de bibliotheek. Maar wat moet ze dan kiezen? Welk leven is de moeite waard?

Het grappige is dat ze niet de enige is die steeds weer andere levens leeft! Dat geeft het verhaal een extra snufje magie. Als je een donkerbruin vermoeden had, wat de afloop zal zijn, dan wordt dat nu onzekerder.

‘Misschien waren alle levens wel zo. Misschien voelden zelfs de op het oog meest volmaakte of waardevolle levens uiteindelijk hetzelfde. Een zwik teleurstellingen, eentonigheid, kwetsuren en geruzie, maar met flitsen van verwondering en schoonheid.’

Haig speelt vaker met tijd in zijn boeken, zijn verhalen zijn op het eerste oog realistisch maar kunnen dat niet zijn. Zo ook hier: alle beslissingen die een mens neemt hebben gevolgen. En eenmaal gedaan kun je vaak niet terug. Want dat is weer een nieuwe beslissing, dan heeft de eerdere beslissing al dingen in gang gezet. Je kan je wel voorstellen hoe het geweest zou zijn, je kan spijt hebben, maar heeft dat zin?
Leuk deze gedachtegang, met vaak filosofische inslag!
Een boeiend, intrigerend gegeven dat door Matt Haig in een fijne schrijfstijl met humor is uitgewerkt.

Matt Haig (1975) schreef  diverse romans, en kinderboeken. Zijn werk wordt gepubliceerd in meer dan dertig landen en de filmrechten van zijn debuut The Last Family in England (2004) zijn gekocht door de productiemaatschappij van Brad Pitt.

ISBN9789048860067 | Paperback | 320 pagina's | Uitgeverij Lebowski | juni 2021
Uit het Engels vertaald door Monique ter Berg

© Marjo, 6 juni 2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER