Als alles is gezegd
Anne Griffin


De 84-jarige Maurice Hannigan zit aan de bar in het Rainsford House Hotel, in het graafschap Meath in Ierland. Het is vroeg in de avond, er is nog vrijwel niemand aanwezig. Terwijl hij zich in een lange monoloog richt tot zijn zoon Kevin, die ver weg in Amerika woont, bestelt hij vijf drankjes waar hij de hele avond over doet. Het is een beladen plaats, dit hotel.

‘Maar toch zit ik hier. Daar heb ik mijn redenen voor, jongen. Ik heb zo mijn redenen.’

De eigenaresse, Emily, spreekt hem aan. Ze denkt dat hij een speciale reden heeft om te komen en begint meteen te sputteren dat ze geen tijd heeft. Maurice stelt haar gerust, en zal later - nog steeds zijn zoon aansprekend - uitleggen waarom ze zo nerveus reageert op zijn aanwezigheid.
Hij zal nog veel meer uitleggen: deze avond zal hij vijf drankjes bestellen, om op vijf personen een toost uit te brengen. Vijf mensen die belangrijk waren of nog zijn voor hem.
In de loop van de avond ontdekt de lezer wat er speelt.
Maurice is alleen, zijn vrouw is al een paar jaar dood, zijn zoon woont ver weg.

Deze avond gedenkt hij zijn te jong overleden broer Tony; zijn snel na de geboorte overleden dochtertje Molly; Noreen, zijn bijzondere schoonzus; zoon Kevin en als laatste Sadie, zijn overleden vrouw. Die ochtend is Maurice naar zijn notaris geweest, die voor de oude man een bijzondere kamer heeft geregeld in het hotel. Emily weet echter niet wie de gast zal zijn.

Hij vertelt Kevin over zijn jeugd, in een tijd dat Ierland geregeerd werd door enkele rijke landeigenaren die hun pachters uitbuitten. Later veranderde dat, moesten deze rijke mensen hun land verkopen, voor meer mensen  dan Maurice een genoegdoening die vaak te laat kwam. De zoon van de heer van het landhuis, Thomas Dollard, vernederde en sloeg Maurice wanneer hij maar kon. Dat die later ontdekte dat de jongen zelf door zijn vader mishandeld werd, kon niet meer als excuus dienen. De familie Dollard had dan wel veel geld en grond, veel geluk was er voor hen ook niet weggelegd. Maar dat is slechts een bijkomstig verhaal.
Het gezin Hannigan leed een groot verlies, toen Tony, vijf jaar ouder dan Maurice en diens grote voorbeeld, overleed aan tbc. Hun moeder kwam dit nooit te boven.

Hoewel hij op zakelijk gebied succesvol was, lachte het geluk Maurice pas weer toe toen hij Sadie ontmoette. Het mocht niet lang duren. Hun eerstgeborene bleek niet levensvatbaar. Maar het meisje, Molly, zal altijd bij haar vader blijven, ze is als een geweten voor hem, Hij praat met haar, vraagt raad.

‘Ik moest machteloos toezien hoe het zilver zijn opmars maakte in haar haren.'
'Het leek wel of die maanden gevuld waren met dichtgaande deuren – met mij aan de andere kant, op de vlucht voor wat ik had gedaan.’

Dan wordt Kevin geboren, en nu - jaren later - weet Maurice dat hij zijn zoon te weinig aandacht heeft gegeven. Hij kon zich er niet meer echt toe zetten. Spijt komt na de zonde.
Het gemis van Sadie, nu twee jaar geleden, valt hem zwaar. Hij kan het niet aan, niet in zijn eentje. Voor haar is de laatste borrel, de eerdere borrels drinkt Maurice op de licht geestelijk gehandicapte zus van Sadie, die een belangrijke rol in zijn leven speelde. En op zoon Kevin natuurlijk, ver weg maar daarom niet minder geliefd.

Het is al vaker gebleken: Ierse schrijvers hebben een stilistisch talent. Ook Anne Griffin vertelt het verhaal van Maurice vol gevoel en mededogen en doet dat op een haast poëtische manier.

‘Aan de telefoon heeft niemand door dat ik honderd diepe rimpels heb, of een kunstgebit met een eigen willetje.’

‘Niemand, echt niemand weet wat verlies is, tot je iemand kwijtraakt van wie je houdt. Iemand voor wie je het soort diepe liefde koestert dat in je botten kruipt en zich vastzet onder je vingernagels, net zo moeilijk weg te krijgen als jarenlang aangekoekte aarde. Als zo iemand wegvalt… dan is het alsof je hart uit je lichaam wordt gerukt’

Als alles is gezegd is een psychologisch verhaal, met mooi uitgewerkte karakters. Vooral de oude man raakt je, een man die tot het besef komt dat spijt en wraak zinloos is: leef je leven als het zich voordoet, inhalen lukt immers niet.
Prachtige debuutroman, die ook nog een beeld geeft van Ierland door de jaren heen.

De Ierse Anne Griffin is afgestudeerd aan University College Dublin waar ze Creative Writing studeerde. Haar werk werd bekroond met de John McGahern Award for Literature.

ISBN 9789402702620 | Paperback | 288 pagina's | Uitgeverij Harper Collins | april 2019
Vertaald uit het Engels door Erica Disco

© Marjo, 3 juli 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER