http://www.heathermorrisauthor.com

De tatoeëerder van Auschwitz
Het verhaal van de uitzonderlijke liefde tussen 32407 en 4562
Heather Morris

In een voorwoord stelt de auteur dat het boek fictief is. Maar het verhaal is niet verzonnen, het is gebaseerd op het ware verhaal van Lale Sokolov,  een overlever van Auschwitz-Birkenau. Heather Morris heeft Lale geïnterviewd in de laatste drie jaar van zijn leven. Hij stierf in 2006. Morris stelt dat hoewel zij enkele personages gecreëerd heeft, of gebeurtenissen anders heeft verteld, alles wel degelijk gebeurd is. Alle informatie is gedocumenteerd en onderzocht.

Lale Sokolov werd als Ludwig Eisenberg in 1916 geboren in het Hongaarse Korompa (nu het Slowaakse Krompachy). Hij meldde zich in april 1942, er van uitgaande dat hij op deze manier zijn ouders kon behoeden. Op dat moment had men nog geen idee wat de Duitsers van plan waren, men had nog niet gehoord van concentratiekampen. Alleen van werkkampen.
Hij hoorde bij de eerste transporten, en kwam in een kamp dat nog in aanbouw was. Maar er kwamen wel al veel mensen aan, iedere dag weer.

‘Het registreren begint. Lale kijkt toe terwijl de eerste gevangenen naar de tafels worden geduwd. Hij staat te ver weg om de korte gesprekken te kunnen opvangen, en dus slaat hij de mannen in de pyjama’s gade terwijl ze details noteren en iedere gevangene een bonnetje geven. Eindelijk is hij zelf aan de beurt. Hij moet zijn naam noemen, zijn adres zijn beroep en de namen van zijn ouders. De man met het verweerde gezicht schrijft Lales antwoorden in een keurig rondhandschrift op en geeft hem dan een papiertje met een nummer erop. Al die tijd kijkt hij Lale niet aan.
Lale kijkt naar het nummer: 32407.
Hij schuifelt met de mannen mee naar een tweede rij tafels, bemand door een andere groep gestreepte gevangene met groene driehoeken, onder toezicht van nog meer SS’ers. Inmiddels is hij uitgeput en snakt hij naar water.
Tot zijn verbazing wordt het papiertje uit zijn hand gerukt. Een SS’er rukt Lales jasje van zijn lijf, scheurt de ene mouw van zijn overhemd en drukt zijn linker onderarm plat op de tafel. Hij kijkt vol ongeloof toe terwijl de gevangene achter de tafel het nummer 32407 in zijn arm kerft.’

Al snel ontdekt hij dat zijn leven niets meer waard is. Hij ziet hoe mannen vermoord worden in een bus (voorloper van de gaskamer) en als hem het aanbod wordt gedaan om zelf tatoeëerder te worden, neemt hij het aan. Tweeënhalf jaar lang kerft hij nummers in armen. Ook in dat van Gita, vanaf dan gevangene 34902, maar ook het meisje dat Lales hart veroverde. Hij beseft dat overleven het enige is wat hem te doen staat. Zorgen dat hij het einde van de oorlog haalt, en zorgen dat Gita overleeft.

Dan volgt het gruwelijke maar tegelijk ontroerende verhaal van twee mensen die elkaar in onmenselijke omstandigheden hebben leren kennen en nooit zeker kunnen zijn dat ze ooit samen een leven zullen kunnen delen. Soms moeten er vreselijke dingen gedaan worden: hoewel er saamhorigheid is met andere gevangenen, overheerst het eigenbelang: eerst en vooral zorgt hij voor Gita en zichzelf.

Zeventig jaar lang zwijgen Lale en Gita over hoe ze elkaar ontmoet hebben. Gita sterft in 2003. Pas dan vertelt Lale zijn verhaal, een schrijnend verhaal waarin de lezer leest over de verschrikkingen die in een concentratiekamp gebeurden. Mensen werden een nummer, zelfs voor de medegevangenen waren zij geen individuen meer. Pas als ze een naam kregen, als je hen leerde kennen, dan kregen ze weer een identiteit. Het verklaart waarom Lale en anderen met ogenschijnlijk gemak hun eigen leven boven dat van – onbekende – anderen konden stellen. Ze moesten wel om zelf te kunnen overleven. Maar maakte dat hen tot colloborateur?
Werd bijvoorbeeld die ene vrouw die met een Duitser sliep om in leven te blijven terecht veroordeeld tot vijf jaar dwangarbeid? (Over deze vrouw schreef Heather Morris een tweede boek)

Na het verhaal volgt een epiloog, aanvullende informatie, en een nawoord van Gary, de zoon van Lale en Gita.
Dit op waarheid gebaseerde verhaal is het debuut van Heather Morris. Goed leesbaar, ondanks de vreselijke inhoud.

ISBN 9789402729801 | paperback | 320 pagina's | Uitgeverij Harper Collins | april 2019

© Marjo, 9 oktober 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER