Rein Gerritsen

Knock-out
Rein Gerritsen


Zonder dit boek had ik waarschijnlijk nooit geweten wie de heer Gerritsen is, maar zijn naam zal bij veel mensen wel degelijk een belletje doen rinkelen. Intrigerende man: bekend zowel in wetenschappelijke kringen als in het criminele circuit.
Wie meer wil weten, vooral ‘hoe het allemaal zo gekomen is’, die heeft aan dit boek een flinke kluif. En er komt nog een tweede deel binnen deze biografische cyclus die ‘De zieke ziel’ zal heten.  Dat is overigens een verwijzing naar William James,  (de varianten van religieuze ervaring), naar wie regelmatig verwezen wordt. William James is de grondlegger van het pragmatisme, ( = wat werkt is waar), een stroming die Rein Gerritsen omarmt. Knock-out is het eerste deel, en zoals dan te doen gebruikelijk beginnen we vooraan.


‘ In onze lichamen is bijvoorbeeld een prachtig, bijna feilloos evolutionair knock-outsysteem ingebakken. Wanneer acute pijn het lichaam te veel wordt, schakelt het via een aantal tussenstappen  het gevoel gewoon uit. Eerst bestrijdt het lichaam de ervaring van acute pijn door het gevoel uit te schakelen; wanneer dat niet lukt, schakelt het het denken uit; en wanneer dat niet lukt, schakelt het het bewustzijn uit. Pas wanneer het lijf er klaar voor is en acute pijn niet meer levensbedreigend is, staat het de ervaring van pijn weer mondjesmaat toe.’


Het begin is voor Rein Gerritsen het auto-ongeluk geweest dat hij zelf veroorzaakt heeft in november 1981, waarbij zijn moeder en broer om het leven zijn gekomen. Hun dood, maar vooral zijn eigen ervaringen rondom het ongeluk en het herstel zijn van doorslaggevende betekenis voor de rest van zijn leven.
Maar eerst is er nog de terugblik naar wat daaraan voorafging, ook niet onbelangrijk namelijk: zijn jeugd als tweede zoon van gescheiden ouders, de haat-liefdeverhouding met zijn moeder, de tijd die hij doorbracht in een kloosterkostschool in Tegelen, zijn opleiding tot bakker, en daarna de tijd die hij in het leger doorbracht.
Dit alles is boeiende leesstof. Hij heeft het bepaald niet makkelijk gehad, maar zoals dat gaat: ieder mens leeft zijn eigen leven en kent geen andere manier. Zo wordt het ook beschreven, met af en toe wijsgerige en/of bespiegelende intermezzo’s. Hij analyseert en beschouwt. Hij voert gesprekken met God, haalt naast James nog andere schrijvers aan en aarzelt ook niet om kritiek te leveren op bijvoorbeeld de Katholieke Kerk en diens uitwassen.


‘Mensen moeten, anders worden ze raar in hun hoofd, op de een of andere manier met hun eigen geschiedenis kunnen leven, ook al betekent dit dat je hier en daar het feitelijk verloop van de gebeurtenissen wat moet masseren.’


Het ongeluk is duidelijk een keerpunt. Daarna belandt hij in het criminele circuit, op zoek naar iets maar niet wetend wat. Als hij tenslotte in de gevangenis terecht komt heeft hij tijd genoeg om tot ‘bezinning’ te komen. Hij ging studeren: wijsbegeerte, natuurkunde en theoretische psychologie. Sporen daarvan zijn duidelijk terug te vinden in dit boek. Dat zorgt er (gelukkig) voor dat het geen spannend jongensboek wordt, maar een boeiend relaas over een man die door zijn karakter in situaties verzeild raakte waar hij steeds weer het beste van probeerde te maken.


Dat het gedeelte over zijn criminele periode wat inzakt, ligt waarschijnlijk aan het feit dat hij daar afstandelijk blijft.  Zelf zegt hij in zijn voorwoord:


‘Hier is meteen een waarschuwing op zijn plaats met betrekking tot mijn eigen verantwoordelijkheden: ik heb gedaan wat ik deed en ik heb de consequenties ervan geaccepteerd, inclusief, tot op zekere hoogte, de voortvloeisels die nog staan te gebeuren, maar van wie van mij verwacht dat ik mijzelf uitput in allerlei spijtbetuigingen over de dingen die ik gedaan heb, wie van mij denkt dat ik over de gehele linie het boetekleed aantrek en as op mijn hoofd strooi, die komt na lezing bedrogen uit.’


Behalve deze opmerking van zijn kant, ligt er ook het feit dat zijn criminele verleden ook nog te dicht bij en zijn er nog te veel betrokkenen in leven.


Jammer, maar begrijpelijk. Misschien een idee om een deel te schrijven over deze periode in dezelfde stijl als het eerste, en dat dan nog maar een periode in de ijskast te leggen? Al rijst dan de vraag of de huidige lezers er nog zijn als die ijskast open gaat!


Isbn 978 90 477 0122 4 Paperback 400 pagina's | Uitgeverij Lemniscaat | april 2009

© Marjo, juli 2009

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER