Het kaartenhuis
Mark Z. Danielewski
Achterflap:
Ik heb nog steeds nachtmerries. Ik heb ze zelfs zo vaak dat ik er inmiddels aan gewend zou moeten zijn. Dat ben ik niet. Niemand raakt ooit echt gewend aan nachtmerries."
Johnny Truant in Het Kaartenhuis.
Ze zouden helemaal opnieuw beginnen. Maar wanneer een jonge familie haar intrek neemt in een huis op Ash Tree Lane ontdekken ze dat er iets vreselijk mis is. Hun huis is aan de binnenkant groter dan aan de buitenkant. Veel, veel groter. Een blinde oude man, een jonge bediende in een tattoo-winkel, en een krankzinnige vrouw die rondwaart in de zalen van een psychiatrische inrichting - ze vertellen het verhaal van een familie die wordt geconfronteerd met een constant veranderende reeks gangen in hun huis, totdat ze uiteindelijk oog in oog komen te staan met de verschrikkelijke duisternis die in het binnenste verborgen zit.
Maar zelfs terwijl de omvangrijke architectuur van het huis langzaam wordt blootgelegd, beginnen de grenzen tussen de schaduwen van het huis en die van de levens van de vertellers hun onderscheid te verliezen. Plotseling verandert het huis op Ash Tree Lane in iets heel anders - in een wereld die achtervolgd wordt door angst en demonen en ineenstort van verdriet.
Het kaartenhuis werd bij verschijning onthaald als een absolute sensatie: een verbazingwekkende, beangstigende en volkomen authentieke roman.
Gezien de laaiend enthousiaste recensies en reacties van lezers had ik me er heel wat van voorgesteld. Het zijn verschillende verhalen dooreen, die gaandeweg meer raakvlakken gaan vertonen. De verteller, Johnny Truant, is bezig een boek samen te stellen, uit een koffer vol losse stukjes beschreven papier, aantekeningen, citaten, voetnoten en verwijzingen van een overleden oude man. Deze man, Zampanò, beschreef uiterst nauwgezet een paar documentaire films van Will Navidson, daarbij flink uitweidend over allerlei technische, natuurkundige en mythologische aspecten. De films van Navidson betreffen een zoektocht naar een verklaring voor het voortdurend veranderende huis dat hij en zijn vrouw hebben gekocht. Er verschijnen gangen met deuren die naar open ruimtes leiden, een labyrinth waarin een mens weken kan ronddwalen.
Het boek begint met het verhaal van Johnny en gaat dan verder met de beschrijving van de film en het huis, terwijl Johnny's verhaal verder gaat als voetnoten. Die voetnoten kunnen pagina's lang doorgaan, zodat je af en toe een stuk terug moet bladeren om het andere verhaal weer op te pakken. Johnny is aardig aan de drank en drugs en kan ook wel paar bladzijden gewoon raaskallen... hmmm... doorlezen maar! Onderhuids is er met hem heel wat aan de hand, dat wordt gaandeweg wel een beetje duidelijk.
Daarnaast zijn er talloze voetnoten die verwijzen naar literatuur van auteurs, die de geschiedenis van het huis en de film ook uitentreuren hebben geanalyseerd. Als je verder komt in het verhaal, krijgen sommige voetnoten ook weer voetnoten en de lay-out begint zich flink te roeren. Teksten binnen kadertjes, in spiegelschrift, ondersteboven, diagonaal, lege pagina's, doorgehaalde tekst, verdwenen letters uit woorden, je kunt het zo gek niet bedenken. Vaak functioneel, want in relatie met de gebeurtenissen. Dat is allemaal helemaal prima, origineel, amusant en leerzaam. De laatste 200 pagina's zijn appendices, waar in het boek ook naar wordt verwezen, al werd ik daar dikwijls niks wijzer van.
Maar wat betekende dat uitdijende en krimpende huis nu? Het innerlijk van een mens? Was de getraumatiseerde Johnny een soort Minotaurus? Jonas in de Walvis? Zat het allemaal bij iedereen tussen de oren? Een baby die geboren wordt, een lange gang door moet en in een zwart gat valt? Ik bleef echter hoop houden, dat ik op het eind tenminste een vage verklaring zou vinden, maar die bleef helaas uit. Wat wel heel mooi uit de verf komt is de liefde van Karen en Will Navidson.
Ik ging op zoek op internet wat anderen er dan van gemaakt hadden, maar dat leverde niets op. Ook de mensen die erover jubelen lijken geen verklaring te hebben en schijnen voornamelijk enthousiast te zijn vanwege de originele opzet van het boek. Tja, ik vind dat een beetje jammer. Maar het is heel goed mogelijk dat ik gewoon niet intelligent genoeg ben om de verbanden te leggen en het te begrijpen!
ISBN 9789023453635 | Paperback | 713 pagina's | Uitgeverij Cargo | november 2008
Vertaald door Karina van Santen en Martine Vosmaer
© Berdine, 4 december 2106
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER