Een bijzondere liefde
Johanna Adorjan

“Op 13 oktober 1991 maakten mijn grootouders een eind aan hun leven”, zo begint: “Een bijzonder liefde”, het waargebeurde verhaal van de grootouders van de schrijfster Johanna Adorjan. De schrijfster was op dat moment twintig jaar. Haar grootvader was 82 en ziek; maar haar grootmoeder was een gezonde vrouw van zeventig jaar.  Deze dubbele zelfmoord was geen wanhoopsdaad, maar een daad van liefde van twee mensen die niet zonder elkaar konden leven. In de familie werd over deze tragedie niet gesproken maar Johanna Adorjan wilde na 16 jaar alsnog proberen te achterhalen wat het motief van haar grootouders was. Zij reisde in de voetsporen van haar grootouders en voerde gesprekken met een aantal van hun vrienden en bezocht plekken waar haar grootouders gewoond hadden of die bijzondere betekenis voor hen hadden.

“Een bijzondere liefde” is met een wisselend perspectief geschreven. Adorjan vertelt enerzijds het verhaal van haar speurtocht naar het verleden van haar bijzondere grootouders, anderzijds geeft zij, ook voor een deel vanuit het perspectief van de grootouders, een nauwgezette reconstructie van hun laatste dag. Zij  laat op een prachtige manier voelen hoe gedetailleerd de grootouders hun actie voorbereid moeten hebben.

De grootouders behoorden tot de joodse bourgeoisie van Boedapest. Ze ontmoetten elkaar daar in 1940 bij een huisconcert, en in 1942 trouwden ze. Toen Duitsland Hongarije binnenviel, was de grootmoeder drie maanden zwanger van de vader van de schrijfster. De zoektocht van de schrijfster naar haar voorouders is tevens een zoektocht van de schrijfster naar haar joodse wortels, een onbekend stukje van haar identiteit.
De schrijfster weet weinig over het leven van haar grootouders in Hongarije. Vrienden van de grootouders vertelden dat haar grootouders na de tweede Wereldoorlog lid waren geworden van de communistische partij, zoals veel mensen in die tijd. Door het lidmaatschap vergrootte men de kans op werk en liep men geen gevaar. De grootouders hadden het goed: ze waren redelijk welvarend, reden al in een chique auto en ze interesseerden zich niet in de politiek. Ze hadden het zelfs beter dan de gemiddelde burger.
In 1956, na de inval van de Russen, vluchtten de grootouders. Hun nieuwe vaderland werd Denemarken. Ze waren snel geïntegreerd. Over hun verleden spraken ze niet meer; niemand hoefde te weten dat ze joodse communisten waren uit Oost - Europa.

Door de gesprekken met vrienden van haar grootouders moest de schrijfster het beeld dat zij van hen had, bijstellen. Zij kende haar grootmoeder als de mooie doktersvrouw, de succesvolle moeder, de elegante gastvrouw, de uitstekende kok, de amusante tafeldame, de interessante, intelligente, temperamentvolle, soms arrogante vrouw, maar in werkelijkheid moet zij uiterst onzeker geweest zijn.
De grootouders, die elkaar altijd met u aanspraken, hadden een meer dan gewone liefdesband en de grootmoeder wilde na de dood van haar geliefde man niet verder leven. Het plan voor de dubbele zelfmoord moet afkomstig geweest zijn van de grootmoeder. Zij was bang om alleen te zijn, om anderen tot last te zijn, en ziek of gebrekkig te worden. Zij voelde zich niet meer verantwoordelijk voor haar beide volwassen kinderen! Die konden zich wel redden!
Johanna Adorjan toont begrip voor deze ongebruikelijke keuze. Zij schetst in “Een bijzonder liefde”een liefdevol en boeiend portret van haar twee grootouders die opgroeiden en verliefd werden in het roerige Hongarije tijdens en na de tweede wereldoorlog en die in 1956 naar Denemarken vluchtten en er bewust voor kozen om hun laatste reis ook samen te maken. Ze stierven hand in hand…

Johanna Adorjan, 1971, is geboren in Stockholm. Sinds haar studietijd woont zij in Duitsland.  “Een bijzondere liefde” is haar debuut.

ISBN 9789049951115 Hardcover 188 pagina's | Mistral | augustus 2009
Vertaald door Marcella Houweling

© Jeannette, september 2009

Lees de reacties op het Leestafelforum en/of reageer, klik HIER