Vrouw in de schaduw

In de proloog volgen wij Christiaan Mansborg, die op 8 april 1941 zijn huis, Vosseveld, verlaat en richting dorp vertrekt. Hij is zich niet bewust van het feit dat zijn vrouw hem achtervolgt en waarom...

De genoemde echtgenote, Annetje Mansborg-Beets, de stiefoma van de schrijfster van dit boek, overlijdt op bijna 100-jarige leeftijd in 1988. Wij treffen in het eerste hoofdstuk de familie bij de begrafenis. Tijdens de condoleancebijeenkomst wordt nog veel gepraat over het leven van de overledene. Emma, zoals de schrijfster in dit boek genoemd wordt, vangt her en der flarden van gesprekken op die haar aan het denken zetten.

De laatste uren van haar leven heeft Annetje gezelschap gehad van haar stiefzoon Lepel Mansborg, de vader van de schrijfster (in werkelijkheid Jean Dulieu, de schepper van Paulus de boskabouter). Ondanks het verzoek van zijn dochter de spullen van oma Annetje te bewaren heeft hij vanuit het verzorgingshuis van alles meegenomen naar zijn huis en is direct begonnen met opruimen én weggooien; hij lijkt het verleden zo snel mogelijk achter zich te willen laten. Emma weet gelukkig nog wat papieren en foto’s te redden en neemt die mee naar haar eigen huis. Nieuwsgierig geworden door enkele brieven gaat ze verder op onderzoek uit en probeert het leven van haar stiefoma te reconstrueren, niet alleen aan de hand van de gevonden papieren, er ligt nog menig archiefbezoek in het verschiet.

Oppervlakkig gezien was Annetje Beets inderdaad een gewone vrouw. Zij werd geboren in Purmerend en had daar een gelukkige jeugd met broers en zussen. Zij verloofde zich maar verbrak de verloving om in de verpleging te gaan. Zij volgde in Utrecht de verpleegstersopleiding, in Amsterdam haalde zij vervolgens haar “ooievaartje” oftewel “de kraam”. Tijdens die laatste opleiding had zij een geheime verhouding met de getrouwde politicus P.J. Oud, zoon van een oud-plaatsgenoot van haar, die later een bekend politicus werd en tweemaal burgemeester van Rotterdam was. Zeer waarschijnlijk kreeg zij uit die verhouding een zoon, die zij echter niet bij zich kon houden. Zij bakerde enkele jaren als zelfstandige en via bureaus, daarna trok zij in bij de familie Oud, inderdaad de vader en moeder van haar ex-minnaar. De familie was inmiddels van Purmerend naar Amsterdam verhuisd en mede hierdoor was Mevrouw Oud zwaar depressief geworden. Annetje verpleegde haar een periode thuis, daarna werd de patiënte opgenomen in een instelling, waar zij tot haar dood zou blijven. Annetje bleef aan de Overtoom wonen bij de oude heer; als huisgenote, huishoudster, maîtresse? Na de dood van de oude man trad zij heel snel in het huwelijk met de buurman, de gepensioneerde hoofdleraar zang aan het conservatorium, Christiaan Mansborg. Die was nog maar kort daarvoor gescheiden van zijn tweede vrouw, de moeder van Lepel Mansborg en dus de echte oma van Dorinde. Had Annetje voor haar huwelijk al het een en ander te verbergen, dat werd er na haar huwelijk niet beter op. Dorinde komt tijdens haar onderzoeken een aantal duistere zaken op het spoor, zelfs zaken die het daglicht echt niet kunnen verdragen.

Was Annetje een vrouw in de schaduw, zoals de titel van het boek suggereert?
Het boek lijkt te gaan over een vrouw op de achtergrond: minnares, huisgenote, echtgenote van een beroemde man. Gaandeweg het boek wordt echter duidelijk dat Annetje eigen middelen hanteerde om haar wil door te zetten, desnoods op een minder fraaie manier. Het boek leest als een thriller, zij het dat het begin even doorbijten is omdat de hoeveelheid personen behoorlijk verwarrend is. Verslagen van het onderzoek en passages die als fictie verteld worden wisselen elkaar op een prettige manier af. Een aantal foto’s achter in het boek maken het geheel nog levendiger.
Ik blijf na het lezen van dit boek achter met een onbehaaglijk gevoel. De conclusie gaan soms heel ver en in de fictieve gedeelten brengt zij haar vermoedens als waarheid. Ik kreeg soms de indruk dat de schrijfster hier zelf ook mee worstelde; zij geeft sommige personen gefingeerde namen en noemt andere bij hun echte naam.

Heeft Dulieu, die twee maanden na het verschijnen van dit boek overleed, het werk van zijn dochter nog kunnen lezen, en, belangrijker: wat heeft hij er van gedacht? Hij was DE enige persoon die zaken had kunnen verduidelijken. Misschien had hij er goede redenen voor om nooit met zijn dochter over het verleden te willen praten?

Uitgeverij Cossee Verschenen 2006 Gebonden 288 pagina's ISBN 90 5936 142 3

© janna, februari 2007

Reageren? Klik hier!

Vrouw in de schaduw

Op de achterflap een commentaar van Maarten 't Hart
"Ik kon er niet van afblijven, moest weten hoe het af zou lopen. Het is grandioos"
en ik ben het er helemaal mee eens.
En ja, je weet niet wat nu de echte enige waarheid is, betrokkenen zijn overleden of houden hun mond, maar wat doet het er toe? Je kan het zien als fictie met een historische achtergrond, of als een biografie met fictieve elementen, niemand, zeker de schrijfster niet, pretendeert dat het allemaal waar is.
Houd dat in je achterhoofd, en je leest een meeslepend verhaal over een vrouw, die haar leven op een heel eigen wijze leefde. Naar buiten toe leek ze een braaf mens, ze leidde een leven zoals zoveel mensen dat doen: in de schaduw. Ze leek niet echt iets te zeggen of betekenis voor anderen te hebben.

Annetje Beets, kraamverpleegster, getrouwd met een bekende zanger, kinderloos. Onbeduidend zou je zeggen, maar ze blijkt een vat vol verrassingen.
Als ze overlijdt, op bijna honderjarige leeftijd, ontdekt een familielid die schrijfster is, dat er een geheim in de familie is, en die schrijfster gaat op onderzoek uit. Resultaat: dit boek, een roman.
Het is opgebouwd uit verhalen die ze haar familie ontfutselt, brieven en andere documentatie die ze vindt. En ja, bepaalde conclusies worden misschien wat snel en ondoordacht getrokken door de schrijfster, maar ze maken het verhaal wel een stuk spannender. Wat maakt het uit dat we nooit zullen weten of dat allemaal gebeurd is?
Het is een roman. Tja, er zijn natuurlijk wel mensen bij betrokken die geleefd hebben, nog leven, en zelfs publieke personen. Dat maakt het allemaal wat lastiger. Het stoorde mij niet. Ik heb genoten.

Hardcover | september 2006 Cossee, Uitgeverij ISBN10: 9059361423 | ISBN13: 9789059361423 270 pagina's met stamboom en foto's

© Marjo, september 2007

Reageren? Klik hier!