Özcan Akyol - Turis

[berdine]

Flaptekst: In een arbeiderswijk in Deventer woedt een gezinsstrijd die dagelijks wordt aangewakkerd door vader Turis, een onaangepaste dronkaard en hoerenloper, iemand zonder geweten. Hij komt jarenlang weg met zijn escapades en intimidaties die het hele gezin gegijzeld houden. Maar dan grijpt de jongste zoon een geheim aan dat zijn moeder al een decennium met zich meedraagt om zijn vader voorgoed uit hun levens te verdrijven. Tijdens zijn zoektocht naar de waarheid krijgt hij al snel tegenwerking uit onverwachte hoek. De zoon dient zich opnieuw te verhouden tot zijn vader, zijn moeder en vooral tot zichzelf.
Turis is een beklemmende, indringende en bij vlagen bijzonder geestige roman, die de lezer meesleurt in een onbekende wereld waarin absurdisme en ontroering elkaar moeiteloos afwisselen. Özcan Akyol (1984) schreef eerder de semiautobiografische bestseller Eus. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste literaire schrijvers van zijn generatie.

Een verhaal opbouwen kan hij wel en ook het feit dat hij zijn eigen fouten niet verdoezeld is te prijzen, maar als geheel valt er wel wat aan te merken op dit boek. Zoals zo vaak bij in Nederland opgegroeide auteurs, die thuis de moedertaal van hun ouders hebben gesproken, schort er nogal wat aan de woordcombinaties. Complimenten betreffende meisjes zijn daardoor wel eens komisch. Bij een groot voorhoofd, vlezige wangen en waterige ogen heb je niet meteen een mooi meisje voor ogen. De dialogen klinken houterig en onnatuurlijk, een beetje als een toneelstuk van 50 jaar geleden. In de beschrijvende delen is hij het best en het verhaal van zijn ellendige jeugd is schrijnend. Ik hoop dat hij zich als schrijver nog verder ontwikkelt, want met de laatste zin van de flaptekst kan ik het niet eens zijn.

[Willeke]

Ik heb nog nooit wat gelezen van deze schrijver, had hem de afgelopen jaren in de media ingeschat als "iets te populair" voor mij. Maar de afgelopen maanden valt hij me in positieve zin op in de media door stukken over Turkije, dus nu ben ik met terugwerkende kracht toch weer nieuwsgierig geworden.

Ook al ben jij niet onverdeeld enthousiast zo te lezen.

[berdine]

Ik lees die columns van hem in de krant ook vaak. Die zijn goed onderbouwd en er mankeert niets aan het Nederlands. Daarom dacht ik met een gerust hart het e-book van 'Turis' te kunnen kopen. Maar blijkbaar zitten er bij de krant mensen die alle fouten eruit halen. Blijft nog dat de mening die hij verkondigt rechtdoorzee en gedurfd is. Dat laatste is het boek ook. Hij durft uit te komen voor zijn fouten en probeert eerlijk te zijn. Dat waardeer ik zeer, maar helaas is het Nederlands soms wat krom. Ik had hem graag alleen maar lof toegezwaaid, maar ook ik moet eerlijk zijn. Het verhaal dat hij vertelt, is aangrijpend maar hij doet er niet zielig over. Hoewel autobiografisch noemt hij het zelf toch fictie.
Ik heb zijn eerste "Eus" nooit gelezen, maar dat schijnt heel anders te zijn.

[Willeke]

Jammer dat zijn boek dan blijkbaar niet genoeg geredigeerd is.

Ja "Eus" wil ik ook nog steeds lezen. Zelfs mijn niet lezende broer sprak mij deze week bestraffend toe dat ik dat nog niet gelezen had

[berdine]

Ik denk dat redigeren niet voldoende zou zijn. Je kunt moeilijk allerlei dialogen gaan herschrijven. Er zit zoveel in dat niet goed loopt, dat onnatuurlijk klinkt. Soms kun je er niet eens de vinger opleggen. Echte missers hadden er wel uit gekund, natuurlijk. Maar het verhaal is boeiend hoor. Dus als je eroverheen kunt lezen is het een prima boek.

[Dettie]

Vind je dan niet Berdine dat het juist zijn charme heeft als iemand die een andere moedertaal heeft, zijn eigen woorden en woordvolgorde gebruikt?
Maakt dat niet juist het boek? maakt dat het boek niet veel authentieker? Wat ik begrepen heb is dit boek namelijk behoorlijk autobiografisch.

Dettie

[berdine]

Autobiografisch heeft toch niets te maken met vreemde zinnen en fouten? Akyol heeft geen andere moedertaal. Hij is in Nederland geboren en profileert zichzelf uitdrukkelijk als Nederlander. Zijn ouders wel en dat bepaalt ook zijn vreemde woordkeus, denk ik. Ik was heel erg verbaasd dat hij in zijn columns foutloos Nederlandse uitdrukkingen en gezegdes gebruikt. Dat verwachtte ik dus ook in dit boek. Dit hadden ze nog kunnen verbeteren bij de uitgeverij: Tess houdt zich wijselijk op de oppervlakte.
Andere dingen niet. Die zijn soms onbedoeld humoristisch: Ik kijk naar de stotterende kruin van Tess.
Nee, dat heeft geen toegevoegde waarde voor mij.
Ik blijf echter zeggen dat ik enorm respect heb voor die man, die toch maar mooi boven dit milieu is uitgestegen. Daarbij lijkt hij op zijn agressieve en aan alcohol verslaafde vader en heeft zich voorgenomen die weg niet op te gaan (interviews). Dat is ook geen sinecure.

[Dettie]

Oh dan heb ik het verkeerd begrepen, in je eerste bericht schrijf je namelijk
"Zoals zo vaak bij in Nederland opgegroeide auteurs, die thuis de moedertaal van hun ouders hebben gesproken, schort er nogal wat aan de woordcombinaties."
Vandaar mijn opmerking. Ik dacht dat hij met een andere dan de Nederlandse taal opgegroeid was, en dan kon ik me indenken dat er mogelijk in onze ogen vreemde combinaties zouden verschijnen.
Zouden ze het er niet bewust ingelaten hebben denk ik dan om het verhaal authentiek te houden.

Dettie
die stiekem wel moet lachen om die stotterende kruin (zie het voor me) en die oppervlakte, vind het wel leuk.

[berdine]

Ach, ik dacht het nog wel zo zorgvuldig te hebben geformuleerd! Zijn ouders spraken Turks, zijn moeder kent amper Nederlands. Dus thuis werd er Turks gesproken. Maar hij heeft wel zijn hele schooltijd in Nederland meegemaakt. Toch begrijp ik hier en daar wel dat een dialoog "vertaald" is, dat die oorspronkelijk in het Turks werd gevoerd.

[Dettie]

ja bij ons in de flat wonen ook kinderen die thuis een andere taal spreken maar tegen hun vriendjes gewoon Nederlands praten.
Het lijkt me best lastig om zo op te groeien. Thuis en buiten is dan met recht heel anders. Maar het zou inderdaad niet mogen dat er grote fouten in een tekst staan.

Dettie