De 12 Heilige Nachten
Het Droomlied van Olav Åsteson

Van oudsher staat de tijd tussen Kerstmis en Driekoningen bekend als een tijd waarin dromen beter onthouden kunnen worden. Deze tijd werd ook wel de Heilige Nachten of de tijd 'tussen de jaren' genoemd. Het was in deze tijd dat Olav Åsteson zijn heel lange droomreis maakte twaalf nachten achter elkaar sliep hij. Op 6 januari werd hij wakker en ging naar de kerk waar hij aan de kerkgangers zijn lange droom vertelde in deze vorm, die nu bekend staat als het Droomlied.

Het Droomlied zoals het in dit boek wordt weergegeven is een compilatie van diverse bewerkingen die het midden houdt tussen de oorspronkelijke uitgave van de Norske Folkeviser van de domineedichter en volkslied verzamelaar Magnus Brostup Landstad zoals hij die in 1840 optekende uit de mond van Maren Ramskeid. Dat lied bestaat uit dertig strofen. Later werd dit uitgebreid tot zestig strofen en in 1894 verscheen een uitgave van 54 strofen die in 1901 door de Noorse zanger Thorvald Lammers weer teruggebracht werden tot 40 strofen. De bewerking in dit boek houdt het midden tussen Landstad en Lammers.

Het lied zelf lijkt een ballade en heeft qua inhoud wel iets weg van De goddelijke komedie van Dante. Natuurlijk staan in dit Droomlied niet alle toespelingen en verwijzingen die Dante in zijn komedie verwerkt heeft, maar het Droomlied voert wel door hemel, hel en tussengebieden.
Elke strofe van het lied bestaat uit twee regels die eindigen op middenrijm én een refrein van één regel. Dit refrein verandert naar gelang de situatie waarin Olav zich bevindt.

Zoals gemeld, Olav vertelt aan de kerkgangers over zijn bijzondere droom die hij gedurende de twaalf nachten beleefde. Hij is hoog in de wolken geweest en diep in zee gegaan. Hij heeft de hete hel gezien en een deel van het hemelrijk. Hij moet de Gjallardbrug over die bewaakt wordt door een stier, een slang en een teef.
"Niemand glipt over de Gjallardbrug
die oordeel vals heeft gesproken"
Olav ontmoet tot zijn vreugde zijn doopmoeder (Gods moeder?), die hem zegt naar Broksvalin te reizen, want 'daar wordt recht gesproken.'Onderweg ontmoet hij allerlei mensen die zorgen en ellende meegemaakt hebben of zondig leefden, egoïstisch of kwaadaardig waren.
'Sint Michael van de zielen' spreekt recht, de zondige zielen 'weegt en wikt' hij en wordt daarbij gesteund door Jezus Christus, de wereldrechter. De laatste zeven strofen van het lied geven aan dat je beter goed, liefdevol en eerlijk kunt leven dan hoef je niet de strijd aan te gaan met de dieren op de Gjallardbrug en niet te vrezen voor het ijs van de onderwereld of de spot van hel en haat.

Op zich is het een prachtig Droomlied maar wat ik zo mis in dit boekje is een uitleg.  Waar staan de slang, teef en stier symbool voor? Er staat een soort 'Noorse sfinx, geesteslang, geesteshond' als uitleg maar dat vind ik niet voldoende.
De doopmoeder draagt ringen van rood goud, hebben die ringen ook een diepere betekenis? Waarom rood goud?
En zo roept het lied vele vragen op die een diepere beschouwing en uitleg waard zijn. Het is jammer dat alleen de versvorm wel redelijk uitvoerig besproken wordt maar niet de inhoud. De uitleg over de inhoud beslaat net een halve bladzijde waarin weinig toegevoegd wordt aan de dingen die je al kunt lezen in de tekst.
Na de in het Nederlandse vertaalde tekst van het lied is ook de oorspronkelijke Noorse tekst te lezen.

Voorin het boek staat te lezen dat mensen tegenwoordig in de Heilige Nachten bij elkaar komen om samen deze tijd te beleven. Er wordt dan een onderwerp gekozen waarmee de groep aan de slag gaat.  Op de avond van 24 december wordt het thema waarmee ze tijdens de Heilige Nachten bezig willen zijn genoteerd in een schrift. Van 24 december tot 5 januari schrijft of tekent iedereen elke avond iets over dat onderwerp zijn het schrift. Het is belangrijk om dat 's avonds te doen zodat je het 's nachts verwerkt in je slaap. 's Ochtends kun je je droom opschrijven of tekenen. Met de groep bespreek je elke avond je ervaringen.
Dankzij dit begin verwachtte ik niet dat na de tekst van het Droomlied het boek ook afgelopen was. Ik verwachtte juist daarna de toepassing, hoe de mensen die hun schrift bijhielden het Droomlied gebruikten.
In mijn ogen zijn nu twee totaal verschillende dingen die, omdat het zich toevallig in dezelfde tijd afspeelt en over dromen gaat, zijn samengevoegd in dit boekje. Dat is jammer want zowel de bijeenkomst als het Droomlied verdienen meer en betere aandacht dan nu gegeven wordt.
Waarom geen apart boekje over de bijeenkomsten? Wat deze bijeenkomsten voor mensen betekent hebben en daarnaast een apart boekje over het Droomlied met een duidelijker uitleg dan nu. Het Droomlied is dat zeker waard.

ISBN 9789060387139 paperback 60 pagina's Uitgeverij Christofoor
Uit het Noors vertaald door Huib Lammers

© Dettie, 7 januari 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER