Een verhaal uit de zonnestad
John-Alexander Janssen
‘Als de kleuren in mijn hoofd vervaagden, de stemmen hun toon langzaam kwijtraakten, mijn geheugen steeds meer aan scherpte verloor, en dit – het haast ongemerkt verdwijnen van details - een proces was wat geen genade kende, dan zou onherroepelijk een moment aanbreken waarop alles nog slechts dof in me zou doorklinken, als een vaag gevoelde herkenning bij het verhaal van een vreemde.’
Zes jaar is het al weer geleden dat Hamza Fayoun Damascus verliet en hij heeft zijn verhaal nog niet verteld. Hij moet het vertellen, voordat het verhaal ‘als water in poreuze grond uit hem zou weglopen’.
Voor in 2011 de Syrische Burgeroorlog begon zou Hamza student bouwkunde worden op de universiteit in Damascus. Hij verheugde zich er op, deels vanwege de studie, maar ook omdat hij hoopte het meisje terug te zien waar zijn oog op gevallen was tijdens de open dag. Hij was daar met zijn vrienden Bassam en Fayal, die hij evenwel uit het oog verloor in de drukte.
En toen was daar dat meisje. Hij volgt haar en belandt in de introductieles filosofie. Hij ontdekt dat het meisje de dochter is van de professor, maar ook heeft hij met veel interesse geluisterd naar hetgeen professor Sinna El-Iskandri vertelde.
Tegen de zin van zijn vader schrijft hij zich in voor het vak filosofie, en raakt zo betrokken bij de familie El-Iskandri. De professor nodigt hem en enkele anderen uit voor privésessies bij hem thuis, waar Hamza natuurlijk graag op ingaat. Zo kan hij het meisje, dat Zania heet, vaker zien. En dan mag hij haar ook nog bijles geven. Nu nog de moed verzamelen om haar echt het hof te maken. De familie - een oom en tante en twee neven - blijkt achter hem te staan en moedigt hem aan. Dat daar meer achter zit ontdekt hij – bijna - te laat.
Intussen ligt Hamza’s vader in het ziekenhuis, in coma, na een operatie door de broer van professor El-Iskandri. Hamza bezoekt hem wel, maar eigenlijk is hij al afscheid aan het nemen van de man die hem nooit zo dierbaar was als de familie Iskandri nu wordt.
‘Was zijn vader een vlieg die, net voor het raam dicht waait, door een kier naar binnen vliegt, en even later niet begrijpt waarom hij niet zomaar terug kan, zich niet bewust van het ondoordringbaar scherm tussen hem en de vrijheid waar hij zojuist nog van genoot?’
Terwijl je ogenschijnlijk een romantisch verhaal leest, speelt er veel meer mee op de achtergrond. Langzaam wordt de spanning voelbaar gemaakt die er ontstaat in Syrië, als de bevolking zich steeds meer onderdrukt voelt door president Assad en in opstand komt. Je kan niet zomaar alles zeggen, er lopen steeds meer militairen op straat. Ook de broer van Hamza gaat in het leger.
Er is de filosofieles over Socrates, de man die liever lijdt dan een ideaal op wil geven; er is een verlangen naar de lente; volwassenen die zonder uitleg jongeren aanraden hun geluk buiten Syrië te zoeken. Een student daagt de professor uit een standpunt in te nemen, en de privélessen stoppen ‘omdat het tijd is voor iets anders.‘ Kleine hints, die evenwel geheel duidelijk zijn omdat wij weten wat er zou gebeuren. Heel subtiel is de verandering van de maatschappij: de westers georiënteerde instelling van de bewoners van Damascus wordt bedreigd door aanhangers van Assad.
Je zou verwachten dat deze debuutroman geschreven is door een Syriër, maar John-Alexander Janssen (1984) is Nederlander. Hij studeerde af in geschiedenis, filosofie en rechten. Hij woonde in Harrisonburg, Jeruzalem en Parijs, was kort in opleiding om rechter te worden en is docent geschiedenis. Een verhaal uit de Zonnestad was een van de nominaties voor De Bronzen Uil 2017. Terecht.
ISBN 9789029511841| hardcover | 224 pagina's | Uitgeverij de Arbeiderspers | juni 2017
© Marjo, 13 december 2017
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
